Oscar adaylıkları açıklandığında sinema severlerin içi kıpır kıpır oldu. Brady Corbet’in ‘The Brutalist’ filmi ödül sezonunun en büyük olaylarından biri olacaktı. Ve nihayet Türkiye’de vizyon tarihi geldi çattı: 31 Ocak! Ancak büyük bir farkla… Filmi Türkiye’de yalnızca sınırlı sayıda sinema salonunda izleyebileceğiz. Peki neden? Çünkü sinema sektöründe faaliyet gösteren bir şirket, bu yılın en büyük filmlerinden birini sinemalarında oynatma zahmetine bile girmemiş.
Evet, yanlış duymadınız. Türkiye’nin en büyük sinema zinciri olan grup, ‘The Brutalist’i programına almamış. Sinema işinin sinema olmadığını bir kez daha kanıtlayan bu ticari kararın ardındaki sebep ne? Filmin süresi 215 dakika. Yaklaşık 3,5 saat. Görünüşe göre, bu “aşırı uzun” süre bu şirketin kutsal gişe dengelerini bozuyor. Tabii, sinema salonlarını saatlerce işgal eden şişirilmiş diğer filmler söz konusu olunca üç saatlik gösterimler sorun olmuyor. Her köşe başında aynı filmin 15 seansını açmakta hiçbir sakınca yok. Ama iş Oscar filmlerine gelince… Günlük programda tek bir seans bile açmak imkânsız!
Türkiye’nin en büyük sinema zincirinin kararları, Türkiye’de bağımsız ve sanatsal filmler izlemek isteyen seyircileri her geçen gün daha fazla sansürlüyor. Sinema salonlarının, sinema izleyicisine ne izleyip ne izleyemeyeceğini dikte eden bir yapıya dönüşmesi rekabet kurallarına ne kadar uygun? Rekabet Kurumu, menajer piyasasına bakacağına, sinema sektöründeki tekelleşmeyi denetlese çok daha faydalı olacak.
HEM DAĞITIMCI, HEM SALONSAHİBİ, HEM YAPIMCI!BU NASIL BİR OYUN?
Sinema sektöründe faaliyet gösteren bir şirket, yalnızca salon işletmekle kalmıyor. Aynı zamanda yapımcı ve dağıtımcı olarak da faaliyet gösteriyor. Yani hangi filmlerin Türkiye pazarında kendine yer bulacağına tek başına karar verme yetkisine sahip. İşlerine gelmeyen filmleri almayarak, seyirciyi belirli bir film ekosistemine hapsediyorlar. Normal şartlar altında rekabetin, farklı aktörlerin ve dengeli bir pazarın olduğu bir sistem bekleriz, değil mi? Ama bazı büyük oyuncular, pastanın her dilimini kendileri yemeye karar vermiş gibi görünüyor. Gelin tabloya yakından bakalım: Bir şirket düşünün ki hem filmleri üretiyor, hem bunları dağıtıyor, hem de sinema salonlarının sahibi. Yani hem üretici, hem dağıtıcı, hem de satıcı. Şimdi sormak lazım, bu nasıl serbest piyasa ekonomisi? Bugün Türkiye ve dünya genelinde birkaç büyük şirket, bu oyunu kurallarına göre (!) oynuyor. Film çekiyorlar, dağıtımını yapıyorlar, sonra da salonlarında gösteriyorlar. Küçük yapımların şansı var mı? Çok az. Bağımsız filmlerin nefes alacağı alan kaldı mı? İmkansız. Örneğin ABD’de, 1948’deki meşhur Paramount Kararı, büyük stüdyoların sinema salonlarını kontrol etmesini yasakladı. Avrupa’da da benzer düzenlemeler mevcut. Peki Türkiye’de?
Rekabet Kurumu zaman zaman sektöre dair incelemeler yapıyor, ancak bugüne kadar sinema alanındaki bu büyük birleşmelere ne kadar müdahale ettiğini sorgulamak gerekiyor. Büyük grupların, hem içerik üretmesi hem dağıtması hem de salonları yönetmesi gerçekten serbest rekabet ilkesine uygun mu? Bu sistemde ‘The Brutalist’ gibi filmler yerine, sıradan Hollywood filmleri ve büyük stüdyo yapımları izlemeye mahkûmuz.
KEYFİ KARARLARA SON
Peki ya sinema sanatına gerçekten değer verenler? Bizim hakkımız ne olacak? Sinema dediğimiz şey, sadece en çok bilet satacak yapımlardan mı ibaret? Sanıyorum bu firma, hareketleriyle kendini sinema kültürünün sahibi sanıyor. Türkiye’de bağımsız sinema salonları bir bir kapanırken, geriye kalan büyük zincirlerin böyle keyfi kararlar alması, sinema kültürünü yok edilmesi anlamına geliyor. Alternatif bir sinema anlayışına sahip seyirciler artık sinemaya gitmek yerine, festivallere ya da yasal-yasadışı dijital platformlara yöneliyor. Sinema kültürünü bitiren şey seyirci değil, bu tarz şirketler gibi tekelleşmiş yapılar. Ancak sinema seyircisi bu dayatmaları kabul etmek zorunda değil. Eminim bu iş, ‘The Brutalist’ ile sınırlı kalmayacak. Eğer biz sesimizi çıkarmadan kabullenirsek, yarın başka hangi filmleri “izin verildiği kadar” izleyebileceğimizi sorgulamaya başlayacağız.
Haber Kaynak : SABAH.COM.TR
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
GÜNDEM
09 Şubat 2025SPOR
09 Şubat 2025GÜNDEM
09 Şubat 2025SPOR
09 Şubat 2025SPOR
09 Şubat 2025GÜNDEM
09 Şubat 2025GÜNDEM
09 Şubat 2025